Nieuws

Eumedion staat over het algemeen positief tegenover het richtlijnvoorstel betreffende passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid, ook wel het CSDD-richtlijnvoorstel genoemd. Dit blijkt uit het vandaag ingediende Eumedion-feedbackstatement op het richtlijnvoorstel.

Volgens Eumedion draagt het richtlijnvoorstel eraan bij dat grote Europese én niet-Europese ondernemingen die actief zijn op de Europese markt fatsoenlijk en eerlijk zaken door de hele waardeketen heen. Wel vindt Eumedion dat het richtlijnvoorstel op een aantal onderdelen moet worden aangescherpt. Zo zou in het richtlijnvoorstel moeten worden geëxpliciteerd dat ondernemingen hun activiteiten niet alleen moeten onderzoeken op negatieve effecten voor mensenrechten en het milieu, maar ook voor het klimaat. Daarnaast vindt Eumedion dat de klimaatactieplannen die grote ondernemingen op grond van het richtlijnvoorstel moeten opstellen wetenschappelijk onderbouwde CO2-emissiereductiedoelstellingen bevatten en dat dergelijke plannen door een onafhankelijke partij worden verifieerd. Tot slot vindt Eumedion dat het richtlijnvoorstel op sommige punten moeten worden verduidelijkt. Zo is onduidelijk of het richtlijnvoorstel ook van toepassing is op de deelnemingen van institutionele beleggers en zo ja wat die verplichtingen dienaangaande dan behelzen. Daarnaast beveelt Eumedion aan om de werkingssfeer van het richtlijnvoorstel te doen aansluiten op andere relevante Europese financiële duurzaamheidswetgeving, zoals de CSRD, SFDR en de Taxonomieverordening.

De voorstellen van de Monitoring Commissie Corporate Governance Code over de nadere invulling van het begrip ‘langetermijnwaardecreatie’ hadden ambitieuzer gemoeten. Dit schrijft Eumedion in haar vandaag ingediende reactie op de voorstellen van de Monitoring Commissie tot actualisatie van de Nederlandse corporate governance code. 

Eumedion meent dat de desbetreffende voorstellen min of meer de bestaande marktpraktijk (‘common practice’) codificeren in plaats van dat zij de ‘middengroep’ en achterblijvers van beursondernemingen stimuleren om zich op te trekken aan de ‘best practices’ in de markt; het oorspronkelijke doel van de Code. Eumedion constateert dat de voorstellen van de Europese Commissie betreffende de duurzaamheidsrapportage door ondernemingen (‘CSRD’) en betreffende passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid (‘CSDD-richtlijnvoorstel’) veel verder gaan dan de voorstellen die de Monitoring Commissie heeft gepresenteerd. Eumedion is verder teleurgesteld dat de Monitoring Commissie heeft verzuimd om voor te stellen om de reikwijdte van het zogenoemde ‘in control statement’ uit te breiden van financiële verslaggevingsrisico’s naar (ook) compliance- en operationele risico’s. Wel waardeert Eumedion het dat de Monitoring Commissie belangrijke onderdelen uit de Eumedion Stewardship Code wil opnemen in de herziene corporate governance code. “Op die wijze wordt onderstreept dat ook het betrokkenheids- en stembeleid van aandeelhouders (uiteindelijk) faciliterend dient te zijn aan de bedrijfsstrategie van Nederlandse beursvennootschappen gericht op langetermijnwaardecreatie; de centrale focus van de Code”, aldus Eumedion. Eumedion steunt ook in algemene zin de voorstellen over diversiteit en inclusie en over de interne auditfunctie.

De duurzaamheidsrapportage die beursgenoteerde ondernemingen op grond van de CSRD-richtlijn moeten gaan opstellen, moet, net als nu de jaarrekening, door de aandeelhoudersvergadering (AVA) worden vastgesteld. Dit was één van de voorstellen die Eumedion-directeur Rients Abma afgelopen vrijdag presenteerde om de AVA duurzamer te maken. Rients Abma deed de voorstellen in een speech tijdens het Van der Heijden-congres ‘Duurzaam ondernemingsrecht’ dat in Nijmegen werd gehouden. 

Rients Abma stelde dat niet-financiële informatie voor aandeelhouders even belangrijk is geworden als niet-financiële informatie. “Het zou in mijn ogen onlogisch zijn om wél de financiële verantwoording – via een oordeel over de jaarrekening – aan een bindende AVA-stem te onderwerpen en de niet-financiële verantwoording niet. Dan laad je als wetgever de verdenking op je dat je de financiële informatie toch belangrijker vindt dan de niet-financiële informatie”, aldus de Eumedion-directeur. Het voorstel kan, volgens hem, worden opgenomen in het aankomende wetsvoorstel ter implementatie van de CSRD-richtlijn in de Nederlandse wetgeving. Ongeveer 60% van het aanwezige publiek steunde het voorstel. Tijdens zijn betoog stelde Abma verder dat het Fugro/Boskalis-arrest uit 2018 ten aanzien van duurzaamheidsresoluties van aandeelhouders deels achterhaald is. Ook deze stelling kon rekenen op steun van ongeveer 60% van het publiek. Abma wees erop dat de in 2019 in werking getreden implementatiewet herziene richtlijn aandeelhoudersrechten en het nu aanhangige CSDD-richtlijnvoorstel maken dat het voor Nederlandse ondernemingen moeilijker is geworden om zogenoemde duurzaamheidsresoluties niet ter adviserende stemming aan de AVA voor te leggen als de agenderende aandeelhouder (die ten minste 3% van het kapitaal houdt) hierom vraagt. Tot slot pleitte Abma ervoor om de hybride AVA de ‘standaard-format’ voor de jaarlijkse AVA te maken en om het fysieke deel CO2-neutraal te maken.

De Europese Commissie moet terughoudend zijn met het bieden van de mogelijkheid voor ondernemingen om te kiezen voor een volledig virtuele statutaire zetel. Als een dergelijke optie wordt geboden, moeten er wel strenge waarborgen zijn voor de integriteit van de desbetreffende onderneming. 

Dit schrijft Eumedion in haar vandaag ingediende reactie op de consultatie van de Europese Commissie over de modernisering van het digitale vennootschapsrecht. In het consultatiedocument stelt de Europese Commissie onder meer de vraag of Europese ondernemingen nog wel moeten worden verplicht om een fysieke vestigingsplaats te hebben. Nu een toenemend aantal ondernemingen geen permanente, fysieke kantoren meer hebben, wil de Europese Commissie bekijken of ondernemingen kunnen volstaan met een virtuele vestigingsplaats. Eumedion waarschuwt de Europese Commissie dat het op die manier voor ondernemingen nog eenvoudiger wordt om eventueel belasting te ontwijken, geld wit te wassen, sancties te ontwijken en aandeelhoudersrechten te omzeilen. In de reactie moedigt Eumedion de Europese Commissie aan om in het Europese vennootschapsrecht te verankeren dat alle Europese ondernemingen de mogelijkheid krijgen een hybride aandeelhoudersvergadering (AVA) te organiseren, alsmede een in tijd gespreide AVA.

Het door de Europese Commissie gepubliceerde voorstel voor de oprichting van een Europees centraal toegangspunt voor ondernemingsinformatie (‘ESAP’) moet op een aantal onderdelen worden aangepast. Hiervoor pleit Eumedion in haar vandaag ingediende feedbackstatement betreffende het ESAP-voorstel. 

Eumedion vindt, ten eerste, dat beleggers erop moeten kunnen vertrouwen dat het centrale informatiepunt de gedeponeerde stukken niet later openbaar zal maken dan enig ander communicatieplatform. In de tweede plaats wijst Eumedion op het toenemende belang voor beursgenoteerde ondernemingen om kruisverwijzingen naar bepaalde (andere) documenten te maken. ESAP kan eraan bijdragen dat deze kruisverwijzingen ook met het verstrijken van tijd relevant blijven. In de derde plaats spreekt Eumedion zich sterk uit tegen het verwijderen van stukken uit ESAP na tien jaar. Stukken zouden voor onbepaalde tijd beschikbaar dienen te blijven, in overeenstemming met de onbeperkte beschikbaarheid van ondernemingsstukken in een vergelijkbare databank in de Verenigde Staten.

In de aanloop naar de stemming van het Europese Parlement (EP) over het richtlijnvoorstel over duurzaamheidsrapportage door ondernemingen (ook wel CSRD genoemd) vraagt Eumedion nogmaals aandacht voor drie belangrijke uitgangspunten. Dit blijkt uit een vandaag gepubliceerd statement.

Ten eerste roept Eumedion het EP op om zorg te dragen voor een tijdige oplevering van de rapportagestandaarden voor duurzaamheidsinformatie. Mocht overwogen worden om de datum waarop de CSRD van kracht wordt uit te stellen, dan is het wat Eumedion betreft zaak om de ondernemingen in elk geval voor het einde van dit kalenderjaar reeds duidelijkheid te geven over de rapportagestandaarden die zij zullen moeten hanteren. Ten tweede vraagt Eumedion nogmaals aandacht voor harmonisatie van wereldwijde verslaggevingsstandaarden voor duurzaamheidsinformatie. Daartoe is het van belang dat de toekomstige internationale, ISSB-standaarden voor duurzaamheidsinformatie als uitgangspunt worden genomen bij de eerstvolgende evaluatie van de Europese standaarden, waarbij er ruimte moet blijven voor specifieke tops-ups die aansluiten bij Europese beleidsdoelstellingen en wetgeving. Tot slot vindt Eumedion het van belang dat ondernemingen de vrijheid behouden om de externe accountant ook de duurzaamheidsinformatie te laten controleren. Een verplichting om de financiële en duurzaamheidsrapportage door twee verschillende partijen te laten controleren schaadt wat Eumedion betreft de door de CSRD beoogde connectiviteit tussen deze rapportages en kan leiden tot dubbel werk en hogere kosten.

Aandeelhouders moeten apart kunnen stemmen over materiële governance- en zeggenschapsgerelateerde bepalingen die samenhangen met een voorstel tot grensoverschrijdende verplaatsing van de statutaire zetel. Dit stelt Eumedion in haar vandaag ingezonden commentaar op het voorontwerp van de wet ter implementatie van de richtlijn grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen. 

Eumedion heeft zich in het verleden altijd overwegend positief getoond over deze richtlijn, omdat het een aantal belangrijke lacunes in de bescherming van aandeelhouders dicht. Eumedion kan daarom ook in grote lijnen het ontwerpwetsvoorstel ter implementatie van de richtlijn steunen. Wel vindt Eumedion dat het wetsvoorstel op een aantal punten zou moeten worden aangepast. Zo signaleert Eumedion dat in het recente verleden een aantal grote buitenlandse ondernemingen zich een Nederlandse rechtsvorm hebben laten aanmeten vanwege de ruime mogelijkheden alhier om voor bepaalde aandeelhouders meervoudig stemrecht in te voeren of loyaliteitsaandelen toe te kennen. Op die manier wordt juist de binnenlandse regelgeving om aandeelhouders te beschermen, omzeild. Eumedion vindt daarom dat aandeelhouders afzonderlijk zouden moeten kunnen stemmen over ingrijpende wijzigingen van zeggenschapsrechten binnen ondernemingen welke samenhangen met het besluit om de statutaire zetel van de onderneming te verplaatsen. ‘Gebundelde stemmingen’ doen volgens Eumedion afbreuk aan de bescherming van aandeelhouders. Daarnaast vindt Eumedion dat verduidelijkt moet worden op welke wijze aandeelhouders kunnen aantonen dat zij voldoen aan de voorwaarden die worden gesteld aan de gebruikmaking van de mogelijkheid om een schadeloosstelling in cash te ontvangen als zij geen aandeelhouder willen worden van de nieuwe entiteit.

Het relatief geringe aantal beursgangen in Europa, in vergelijking met de Verenigde Staten, kan vooral worden verklaard uit culture factoren en niet zozeer uit te strikte regelgeving. Dit stelt Eumedion in haar vandaag ingediende reactie op de Europese consultatie om de Europese openbare kapitaalmarkten aantrekkelijker te maken voor met name middelgrote en kleine ondernemingen. 

Eumedion wijst er in haar reactie op dat het ontbreken van een zogenoemde ‘aandelencultuur’ in Europa en de terughoudendheid bij ondernemers om permanent in de publieke schijnwerpers te staan (zowel persoonlijk als hun onderneming) grotere obstakels voor een beursgang in Europa zijn dan de wettelijke regels voor een beursgang en de doorlopende transparantieverplichtingen daarna. De Amerikaanse prospectus-, noterings- en aansprakelijkheidsregels zijn immers nog strenger dan de Europese regels. Eumedion beveelt de Europese Commissie daarom aan om terughoudend te zijn met het versoepelen van de wettelijke prospectus- en noteringsregels. Deze regels hebben juist tot doel om beleggers te beschermen om hen zo te bewegen in (potentiële) beursgenoteerde ondernemingen te investeren. Eumedion is vanuit dat oogpunt geen voorstander van grote versoepelingen in de prospectus- en marktmisbruikverordeningen en ook geen voorstander van Europese wetgeving om het mogelijk te maken dat ondernemingen aandelen met verschillend stemrecht kunnen uitgeven. Eumedion is wel voorstander van een verdere Europese harmonisatie van de bestaande regels en de introductie van Europees toezicht op prospectussen.

Er moet Europees toezicht komen op de financiële verslaggeving van de Europese beursgenoteerde ondernemingen op de grootste vier accountantskantoren. Alle grote Europese beursgenoteerde ondernemingen dienen een internal auditfunctie (IAF) in te stellen en een ‘in control statement’ in hun jaarverslag op te nemen. De optie in de Europese Auditverordening om ondernemingen toe te staan pas na 20 jaar te rouleren van accountantskantoor moet worden geschrapt. Hiervoor pleit Eumedion in haar vandaag ingediende reactie op de consultatie van de Europese Commissie over mogelijke maatregelen om de kwaliteit van de verslaggeving en het toezicht daarop te versterken. 

De Europese Commissie is deze consultatie eind vorig jaar gestart naar aanleiding van het omvangrijke Wirecard-boekhoudschandaal in 2020. Eumedion schrijft in haar reactie dat juist het toezicht op de financiële verslaggeving en op accountantskantoren zich lenen voor geharmoniseerd, Europees toezicht. De toepassing van de internationale financiële verslaggevingsstandaarden (IFRS) vergt ten minste Europees toezicht om nationale interpretaties te voorkomen. De grootste accountantskantoren zijn allemaal onderdeel van grote, internationale organisaties. Bovendien is ook hier sprake van internationale (audit)standaarden. Om de interne ‘lines of defense’ voor verslaggeving te versterken, vindt Eumedion het nu ook tijd worden om in de Europese wetgeving te verankeren dat grote ondernemingen een IAF instellen en besturen zekerheid verschaffen dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen effectief werken. Eumedion keert zich in de reactie tegen suggesties als het aanmoedigen van ‘joint audits’, extern toezicht op auditcommissies en het introduceren van een Europees ‘paspoortsysteem’ voor accountants(kantoren).

Eumedion heeft haar ‘Handboek Corporate Governance’ geactualiseerd naar aanleiding van de inwerkingtreding van nieuwe wet- en regelgeving en aanpassingen van de eigen stemgedragrichtlijnen. De vorige versie dateerde van 2017. 

Belangrijkste wijzigingen zijn de opname van de Stewardship Code en de uitwerking van nieuwe wettelijke regels op aandeelhoudersrechten en -verplichtingen en op de stempunten die op de agenda's van aandeelhoudersvergaderingen (AVA's) staan. Voorts zijn de Eumedion-aanbevelingen ten aanzien van de structuur van bestuurdersbeloningen op één punt aangescherpt. Eumedion-deelnemers verwachten van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen vanaf 1 januari 2022 dat “een aanzienlijk deel” van de variabele beloningselementen is gebaseerd op milieu-, sociale en/of governance (‘ESG’) doelstellingen. Tot nu gold slechts de “aanbeveling” dat een deel van de variabele beloning afhankelijk werd gemaakt van het behalen van ESG-doelstellingen. Eumedion-deelnemers gebruiken het Handboek bij het bepalen van hun stemgedrag op de AVA’s van Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. Daarnaast wordt het gebruikt bij de besluitvorming binnen Eumedion om haar deelnemers te “alerteren” omtrent een controversieel stempunt op de AVA-agenda van een Nederlandse beursgenoteerde onderneming.